Het kabinet heeft maandag aan de Tweede Kamer voorgelegd wat het wil gaan doen met de Europese miljarden die bedoeld zijn voor herstel na de coronacrisis. Het gaat om in totaal 39 plannen, zowel investeringen als hervormingen, op onder meer het gebied van klimaat, volkshuisvesting, digitalisering en de arbeidsmarkt.

De EU-lidstaten hebben afspraken gemaakt over een fonds ter waarde van 750 miljard euro. In eerste instantie zou Nederland 5,8 miljard euro krijgen, maar dit valt waarschijnlijk ruim een miljard lager uit omdat de Nederlandse economie het beter deed dan verwacht. Op aandringen van Nederland zelf eist Brussel in ruil voor het herstelgeld ook hervormingen van de lidstaten.

Het conceptvoorstel bevat geen nieuwe plannen maar uitsluitend maatregelen die ook in het coalitieakkoord staan, hier en daar met wat nadere uitwerking. Tijdens de kabinetsonderhandelingen werd al rekening gehouden met het geld uit het zogenoemde herstel- en veerkrachtfonds. De ruimte voor de oppositie om met eigen voorstellen te komen, lijkt dan ook beperkt.

Het kabinet denkt aan investeringen in onder meer duurzame energie, quantumtechnologie en kunstmatige intelligentie. Ook terugdringing van de stikstofbelasting op de natuur staat op de agenda, net als investeringen in zorg en onderwijs. Voorgestelde hervormingen betreffen bijvoorbeeld de belastingen op energie, vliegtickets en auto's, het pensioenstelsel en het tegengaan van belastingontwijking.

Alles bij elkaar opgeteld kosten deze plannen 7,7 miljard euro, meer geld dan waar Nederland aanspraak op kan maken. Dat is volgens minister Sigrid Kaag (Financiën) een bewuste keuze, die de Kamer in de gelegenheid stelt "accenten te leggen".

Woningbezitters hoeven niet te vrezen dat in ruil voor deze miljarden de hypotheekrenteaftrek moet worden afgeschaft. Kaags voorganger Wopke Hoekstra waarschuwde vorig jaar dat de Europese Commissie die hervorming, waar zij al jaren op aandringt, wel eens als voorwaarde zou kunnen stellen.

De huidige minister heeft de maatregel echter niet in haar plannen opgenomen. Zij rekent erop dat Brussel genoegen neemt met andere hervormingen die de op hol geslagen woningmarkt beter in balans moeten brengen, zoals de afschaffing van de schenkingsvrijstelling eigen woning.

Nederland is de laatste EU-lidstaat die nog plannen moet indienen voor het coronaherstelfonds. Dat komt mede door de lange kabinetsformatie. Het is de bedoeling dat het definitieve voorstel eind juli in Brussel ligt.